In Noord-Amerika is plasma-infusie bij paarden een gebruikelijke behandeling geworden, waarmee in veel gevallen paardenlevens worden gered. In dit artikel meer over hoe een plasmadonatie bij paarden werkt en hoe paarden donoren worden in dit fascinerende proces.
Wat is plasmadonatie bij paarden?
Plasma is het vloeibare deel van bloed dat andere bloedbestanddelen bevat, zoals rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes. Net als bij menselijk plasma wordt paardenplasma van paarden verzameld en therapeutisch aan andere dieren toegediend.
Bij donorpaarden wordt een katheter in een ader ingebracht, waarna bloed wordt afgenomen via een proces dat bekend staat als plasmaferese (ook wel plasma-uitwisseling genoemd). Anders dan bij het doneren van bloed wordt het plasma afgescheiden en worden de resterende cellen teruggevoerd naar de bloedbaan van het paard.
Hoe wordt gedoneerd plasma gebruikt?
Hoewel een deel van het plasma wordt gebruikt voor onderzoek, worden de meeste plasmadonaties verkocht aan dierenartsen voor toediening ter behandeling van verschillende gezondheidsproblemen. Het plasma bevat vitale antilichamen die paarden helpen genezen van ziekte of letsel, waaronder infecties, operaties, groot bloedverlies en extreme inspanning.
In veel gevallen bevat het gedoneerde plasma specifieke antilichamen tegen ziekteverwekkers, zoals:
- Rhodococcus equi
- Clostridium botulinum Type B-toxine
- West-Nijlvirus
- Escherichia coli
- Salmonella
- Clostridium perfringens
- Clostridium difficile
- Rotavirus
Om deze antilichaam bescherming te bereiken worden donorpaarden eerst geïmmuniseerd tegen de betreffende ziekteverwekkers. Ze ontwikkelen in de loop van de tijd antilichamen, waardoor ze het vermogen kunnen opbouwen om deze bacteriën of virussen te bestrijden. De antilichamen worden vervolgens via het gedoneerde plasma (hype geïmmuniseerd plasma genoemd) doorgegeven aan andere paarden die extra immuun hulp nodig hebben.
Immunoglobuline G (IgG) wordt soms ook toegediend via gedoneerd plasma. Het is een veel voorkomend antilichaam dat door het immuunsysteem van een paard wordt gebruikt om allerlei ziekten te bestrijden. (Mensen krijgen nog steeds vaak IgG-injecties voordat ze op reis gaan om ziekten zoals hepatitis A te bestrijden.)
Paardenplasma met een hoge IgG-concentratie wordt vaak aan veulens gegeven, soms routinematig als onderdeel van een fokprogramma en vaak als een neonaat ziek is of wordt blootgesteld aan een ongewenst niveau van ziekteverwekkers in zijn omgeving.
In sommige gevallen is het pasgeboren veulen niet in staat om op natuurlijke wijze van zijn moeder te zuigen en antilichamen te verkrijgen. In andere gevallen heeft het veulen een extra impuls nodig, die kan worden gegeven door gedoneerd plasma.
Plasma infusies worden soms ook gebruikt om uitbraken in stallen te voorkomen of de ernst van de symptomen te verminderen. Als een paard bijvoorbeeld positief test op een besmettelijke ziekte, kan plasmadonatie de immuniteit versterken als het preventief aan de rest van de kudde wordt toegediend.
Een voordeel van plasma-infusiebehandeling voor dierenartsen en patiënten is dat deze relatief gemakkelijk letterlijk in de weide kan worden gegeven, zonder dat het paard naar de kliniek hoeft te worden vervoerd. Hierdoor kunnen dierenartsen op het platteland met beperkte middelen paardenziekten behandelen die slechts enkele decennia geleden fataal zouden zijn geweest. En plasma van paarden wordt als natuurlijk en veilig beschouwd en heeft niet de bijwerkingen die medicijnen wel kunnen hebben.
Waar komen paardenplasmadonoren vandaan?
Sommige Noord-Amerikaanse plasmadonaties van paarden kunnen plaatselijk afkomstig zijn van dierenartsenklinieken of, vaker nog, van universitaire dierenartsziekenhuizen. Er zijn ook verschillende commerciële faciliteiten die plasma van paarden verzamelen en verkopen.
Plasvacc, met hoofdzetel in de staat Californië, is het enige bedrijf dat een vergunning heeft van het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) om plasma van paarden te produceren. Om deze vergunning te verkrijgen, moeten zowel de faciliteit als het product aan specifieke kwaliteitsnormen voldoen, waaronder het onderhouden van een kudde in quarantaine.
Hun kudde van 70 paarden bestaat voornamelijk uit gepensioneerde renpaarden en prestatiesportpaarden. Ze hebben ook een paar familiepaarden die niet langer de aandacht kregen die ze nodig hadden, bijvoorbeeld toen een tiener naar de universiteit ging of de eigenaar niet meer kon blijven rijden.
Eén keer per maand staan de paarden in de rij om een plasmadonatie te doen via het plasmafereseproces. Het grootste deel van het plasma is gehyperimmuniseerd en elke zak is afkomstig van één enkele donor.
Vice-president van Plasvacc, Heather Alspach, zegt dat plasma van één donor de voorkeur heeft. Hierdoor weten gebruikers precies waar de antilichamen vandaan komen, en als ze de herkomst van hun gedoneerde plasma willen achterhalen, leidt hun zoektocht naar één paard.
Alspach bevestigt ook dat hun paarden een prachtig leven leiden. “Ze vinden het leuk om in hun kudde rond te hangen. En ze kunnen levens redden!”
“We hebben paarden van ver in de twintig”, voegt ze eraan toe. “Er is geen maximumleeftijd, zolang ze maar gezond en gezond zijn en over de vereiste antistoffen beschikken.”
Kan uw paard plasma doneren?
Zou uw paard een goede plasmadonor kunnen zijn vanwege de unieke gezondheidskenmerken? Is uw levendige oudere paard op zoek naar een bijbaantje als hij met pensioen gaat?
De eerste plaats waar u informatie over plasmadonatie kunt zoeken, is uw plaatselijke paardendierenarts of dierenartskliniek. Zij kunnen u vertellen of ze plasma verzamelen of u doorverwijzen naar de dichtstbijzijnde plasmadonatiefaciliteit bij u in de buurt om te zien of uw paard in aanmerking komt.
De plasmadonatie van paarden neemt over de hele wereld toe en zelfs kleine dierenartsklinieken zijn programma's gestart om paarden in het gebied te helpen.
Bron: FEI
