Heerlijk liggen zonnen in het gras, de zon die brandt op je huid. Oeps! Snel insmeren. Maar wist je ook dat je bij je paard ook goed moet opletten?
De zon is steeds langer en feller aanwezig, paarden en pony's staan nu ook langer buiten met hun neus in het gras.
Net zoals mensen kunnen paarden ook verbranden door te lang in de zon te blijven, vooral die met een roze huid en/of witte aftekeningen die dun behaard zijn.
Verschillende soorten zonnebrand
Bij paarden kunnen we drie soorten zonnebrand onderscheiden, de directe zonnebrand, de zonnebrand door direct giftige stoffen en de zonnebrand voor indirect giftige stoffen. De laatste twee staan ook wel beter bekend als springvuur of eczema solare. Deze laatste naam heeft echter niets met eczeem te maken.
De gewone of directe zonnebrand wordt, net als bij de mens, veroorzaakt door te veel blootstelling aan zonlicht. Vaak treedt hierbij rond de snoet verbranding van de ongepigmenteerde of niet of dunbehaarde huid op.
Zonnebrand door direct giftige stoffen wordt ook wel directe of primaire fototoxiciteit genoemd. Deze zonnebrand wordt veroorzaakt doordat het paard bepaalde planten gegeten heeft of bepaalde chemische stoffen heeft opgenomen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan boekweit en sint-janskruid, of fenothiazine. Uit deze opname komen stoffen vrij die in de huid bepaalde eigenschappen hebben die tot een verhoogde gevoeligheid voor UV-licht in de huid zorgen. Hierdoor beschadigen de huidcellen. Het gevolg hiervan is dat deze cellen afsterven, en daarmee de huid ook afsterft en afvalt. Wanneer de planten of stoffen die dit hebben veroorzaakt niet meer opgenomen worden, is de prognose positief. Om de genezing te bespoedigen moet blootstelling aan UV-licht worden voorkomen. Het kan enkele weken tot maanden duren voordat de verbrande plekken op de huid genezen zijn en hier kan littekenvorming bij optreden.
Bij zonnebrand door indirect giftige stoffen, ook wel secundaire fototoxiciteit genoemd, worden er stoffen opgenomen die leiden tot beschadiging van de lever, bijvoorbeeld door het jakobskruiskruid. Hierdoor kan de lever het phyllo-erythrine (een afbraakproduct van chlorofyl) niet meer verder afbreken. Hierdoor gaat deze stof circuleren in de bloedbaan en komt het in de kleine vaatjes onder de huid terecht. Phyllo-erythrine is zeer fotodynamisch en veroorzaakt beschadiging van de huidcellen. Doordat de lever een grote reservecapaciteit heeft, worden de symptomen vaak pas zichtbaar als 70 tot 80% van de levercapaciteit al verloren is gegaan. Hierdoor is de prognose voor paarden met deze zonnebrand slecht.
Sint Janskruid kan primaire fototoxiciteit veroorzaken.
Wat te doen bij een verbrande neus
Dieren met elke vorm van zonnebrand moeten altijd binnen worden gezet, omdat UV-straling de problemen verergert. Soms wordt er geadviseerd om de patiënten in het verband te zetten, maar deze methode heeft ook nadelen. De tere huid raakt tijdens het genezingsproces namelijk gemakkelijk beschadigd. Bij het voorschrijven van medicatie zoals pijnstillers, ontstekingsremmers en antibiotica, moet de leverbeschadiging in het achterhoofd gehouden worden. Omdat het niet altijd duidelijk is of de zonnebrand veroorzaakt is door secundaire toxiciteit, is het verstandig om bloedonderzoek of een leverbiopsie te doen voordat er medicatie wordt voorgeschreven.
Wanneer er een milde zonnebrand is opgetreden, kan het ook genoeg zijn om deze delen van het paard te beschermen met maskers. Is er een zeer ernstige zonnebrand opgetreden? Raadpleeg dan je dierenarts wat de beste behandelmethode is. Het is goed om je te realiseren dat het enkele maanden kan duren voordat de zonnebrand geheel is genezen.
Een roze neus is heel gevoelig voor verbranding.
Zonnebrand voorkomen
Zonnebrandcrème voor paarden
Veel mensen gebruiken reguliere zonnebrandcrème ook voor hun paarden. Het is echter goed om je te realiseren, dat alles wat je op de huid smeert ook wordt opgenomen. In de meest gangbare zonnebrandcrèmes zit een synthetische beschermingsfactor. Deze vormen een gevaar, het blijkt namelijk dat veel van deze stoffen hormoonverstoorders zijn. Check daarom het etiket van de crème. De stoffen die je wilt vermijden zijn de volgende:
Oxybenzone
Avobenzone
Octisalate
Ethylhexyl salicylate
Octocrylene
Homosalate
Octinoxate
Het beste is om een zonnebrandcrème te gebruiken op natuurlijke basis met zinkoxide. Breng hiervan een royale laag aan.
Beschermende maskers
Er zijn talloze maskers te vinden op de markt. Voor degene die de paarden met halster buiten hebben staan, zijn er netjes te vinden die je aan het gedeelte op de neus vastmaakt. Deze netjes zijn ook erg handig voor bijvoorbeeld op buitenrit, omdat je ze net zo gemakkelijk aan de neusriem vastmaakt.
Mocht je paard liever zonder halster buiten staan, dan zijn er ook complete vliegenmaskers te verkrijgen waarbij er ook een netje om de neus gaat. Niet elk paard vindt het echter prettig om zo'n groot masker om te hebben, dus kijk hierbij naar de behoefte van je paard. Er zijn ook speciale weidehalsters te koop die snel kapot gaan mocht het paard vast komen te zitten.
Bereidt de weide voor
Om de primaire en secundaire toxiciteit te voorkomen is het van belang dat je de weide ontdoet van giftige planten zoals het Sint Janskruid en het Jakobs Kruiskruid. Zorg er daarnaast voor dat er genoeg schaduwplekken zijn zodat het paard kan schuilen voor de UV-straling.
Conclusie
Kijk uit voor zonnebrand, en realiseer je dat de zonnebrand ook veroorzaakt kan worden door opname van giftige stoffen. Smeer de gevoelige delen van het paard in met zonnebrandcrème en doe een preventief netje voor de neus.
Hoe zorg jij ervoor dat je paard vrij blijft van zonnebrand? Deel je handige tips met de overige gebruikers!
