Metabolische problemen zijn problemen met de stofwisseling. Hoefbevangenheid bijvoorbeeld is een bekend metabolisch probleem. Vroeger, in de tijd van de werkpaarden, kwam dit probleem zelden of nooit voor. Maar de laatste 20 tot 30 jaar is het daadwerkelijk een probleem geworden, met name in landen waar ze minder werken met paarden. Veel van deze problemen hebben voornamelijk met huisvesting en voeding te maken.
Zo’n 8000 jaar geleden waren de paarden afhankelijk van het gebied waar zij leefden. Voedsel was afhankelijk van de seizoenen en vooral in de zomer niet rijk aan voedingsstoffen. Daarnaast legde een kudde lange afstanden af, waardoor ze veel konden eten, zonder problemen te krijgen. Het huidige voer is echter zeer rijk geworden in voedingswaarden, terwijl het spijsverteringsstelsel niet is veranderd en paarden veel minder bewegen.
Veel paarden krijgen te weinig ruwvoer en teveel gras en fruit, groenten en granen, terwijl ze in verhouding niet veel arbeid verrichten. De energie input is hoger dan het verbruik. Het paard zal dus meer moeten bewegen, bijvoorbeeld door arbeid, maar ook door aanpassen van de huisvesting. Tegenwoordig zie je steeds meer paddock paradises of vergelijkbare vormen van huisvesting met een tracksysteem. Idealiter zijn er dan ook verschillende voerplaatsen, waardoor de paarden veel meer moeten bewegen. Maar dan is het nog lastig om aan voldoende beweging te komen. Om maar een voorbeeld te noemen: als een paard 1 uur stapt, zal deze 1MJ verbranden. Wanneer een paard 20 minuten draaft en 15 minuten galoppeert (en de rest van de tijd stapt), zal deze op 1 uur in totaal 8 tot 12 MJ hebben verbrand. Dit is absoluut niet zo veel en makkelijk aan te vullen met ruwvoer.
Paard met overwicht en harde manenkam
Ook het gras bevat tegenwoordig minder variatie en vezels en is rijker geworden in voedingswaarden. Dit is ontstaan vanwege de groei en/of de melkproductie van koeien, maar is eigenlijk niet geschikt voor paarden. Voor een paard willen we het liefst hooi met een suikergehalte dat lager is dan 10%. Dit betekent dat 1 kg hooi al 100 gr suiker bevat. Een paard van 500 kg zal 10 tot 15kg hooi nodig hebben per dag. Dat is dus ruim 1 kg suiker!
Het paard heeft juist minder suiker en meer vezels nodig, terwijl het huidige voer dus snel verteerbaar is. Dit is minder optimaal voor de vertering in het darmstelsel. De bacteriën in de darmen verteren de suikers en halen voedingsstoffen uit het eten. Deze bacteriën noemen ze het microbioom. Bij dit proces komen er nuttige stoffen en energie vrij. De opgenomen voeding en vrijgekomen energie zijn door de huidige voeding snel beschikbaar. En omdat de paarden minder snel zijn geëvolueerd en dit niet net zo snel kunnen verwerken, zijn er meer metabolische problemen ontstaan.
De ribbels in de hoef wijzen op eerdere hoefbevangenheid
Het microbioom van het paard verandert bij verkeerde voeding (weinig vezels, veel suiker en zetmeel). Hierdoor kan ook de lever overbelast raken en de verwerking van suiker, vet en eiwit uit de dunne darm verstoord raken. De lever kan vervolgens minder goed zijn taken uitvoeren omdat deze voedingsstofffen naar de lever gaan, voor ze naar de rest van het lichaam getransporteerd worden. Het paard is hier echter niet voor gebouwd, waardoor bijproducten van het verkeerde microbioom niet zorgen voor energie, maar voor toxisch (= giftig) afval in het lichaam. Dit afval moet omgezet worden door de lever en zullen daarna via de nieren worden uitgescheiden. Hierdoor zie je ook dat deze paarden zeer slecht reageren op een ‘detox’ of ontgiftingskuur, omdat ze al overbelast zijn.
Ook de nieren kunnen overladen worden met suiker, ureum en toxines en hierdoor zal de werking verstoord worden. Wanneer een paard de toxines niet meer via de nieren kwijt kan, gaan metabolische ziekten zich ontwikkelen. Een paardenlichaam kan zeer goed compenseren waar er ergens problemen zijn, maar dit heeft een grens en dan gaan paarden ook uiterlijk problemen krijgen. Denk aan de harde manenkam of jeuk. Je ziet op dat moment pas aan de buitenkant wat al langer in het lichaam mis gaat. De symptomen komen pas wanneer de lever en/of nieren ernstig verstoord zijn en het lichaam dit niet meer kan compenseren. Daarom kan het ook lang duren voor een paard reageert op de verkeerde voeding, soms duurt dit wel 2 of 3 jaar. Afhankelijk van het zwakste punt in het metabolisme van een paard, zullen symptomen en ziekten zich daar ontwikkelen en als eerste zichtbaar worden.
Kale plekken op de hals door het schuren (jeuk)
Heeft je paard metabolische problemen? Ga dan direct terug naar de basis: vezelrijk hooi, laag in suiker (testen!), balancer voor de vitamines en beweging om de afvalstoffen kwijt te kunnen. In ernstige gevallen, zoals hoefbevangenheid, is het altijd noodzaak direct de dierenarts te bellen.
